martes, 29 de mayo de 2012

Para D. RAMÓN ante a súa estatua agredida

Ante o pedestal  baleiro da estatua a D. Ramón Otero Pedrayo na Praza do Corrixidor (a obra do artista Manuel García de Buciños Vázquez (Buciños, Carballedo-Lugo, 1938) foi retirada logo de ser derrubada por unhos mozos nunha das noites a pasada fin de semana).



Poden agredila, mais sempre será a súa estatua. Non saben que a íl non o agreden pois non poden: non ofende quen quere senon quen pode. E eles non poden. Non !, pois non o coñecen...

Semella unha parte do mobiliario urbano, un banco, unha mesa, unha farola... Cada ún delen ten unha función máis unha estatua -esta estatua máis que outras- é un símbolo. De Nós, noso, de Ourense, de Galicia enteira.

Porque unha estatua non é unha farola, ou un banco, hai que protexela e realzala nun pedestal ad hoc, nunha altura apropiada ó persoeiro, como corresponde ou polo que representa: porque non só era a bonhomía, a convivencia, a cultura, novela, poesía, ensaio, artigos, eran ademais as clases docentes, a oratoria, a participación nunha idea de país, o sentimento de Galicia, da terra, cumio da galeguidade !

A abreviatura do "D." parece que se se lle engadiu a posteriori...


Esto está a suceder un mes antes da xuntanxa en lembranza de D. Ramón Otero Pedrayo, no seu antigo pazo de Trasalba, sé da Fundación que leva o seu nome. Alí celebrarase (celebraremos) a nosa festa da galeguidade cultural. Este ano co premio merecido á ilustre mestra e pedagoga Antía Cal.

sábado, 26 de mayo de 2012

O Grupo Francisco de Moure entrega o XIVª Premio do Patrimonio Cultural


Para o brindis do acto, elegante e sinxelo

O Grupo Francisco de Moure entrega o Premio do seu nome en defensa e acrecentamento do Patrimonio Cultural de Ourense. Nesta vota nº XIV (Premio 2011) fixemos a entrega no Liceo, a Serafín Marqués, Deán da catedral, e o artista Manuel Vidal unidos pola xenerosidade dende a arte: este pola obra "A Cea de Emaús", para a Capela do Santo Cristo da Catedral, e aquel como mecenas. Acompañáronos as autoridades civís o Delegado da Xunta de Galicia, e o Subdelegado do Goberno, ademáis de membros do Cabido, amigos e alumnos.

O Grupo cos premiados ( J. Regal, no FdV). As autoridades civís na 2ª liña: Delegado da Xunta de Galicia e Subdelegado do Goberno, diante do que está Mercedes Gallego, hoxe alto cargo en Ourense da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, que foi Presidenta fai uns anos.

Na laudatio Manuel García fixo unha semblanza do Deán da Catedral, dende a súa condición de periodista que ten o seu mundo como tema recurrente, pola súa especialización en asuntos de patrimonio. A do artista fixémola nós. Tan só unha frase, a modo de elucidar a súa actuación: "fuxindo dos vaivéns da arte coetánea o mestre é capaz de ver a esencia do real, e camiña o se seu propio camiño liberándose dos dicterios das masas e rachando cos espellos". Os textos poderán ser lidos nun próximo número da Revista do Grupo, Porta da Aira.

O profesor Limia Gardón durante a súa laudatio do mestre Manuel Vidal. Ó seu lado o secretario do Grupo, Manuel A. Pereira, os premiados, Miguel A. González, Presidente do colectivo de estudosos da arte, e Jesús M. García.

"Estos tiempos de crisis son para celebrar iniciativas de mecenazgo como esta, que salen del corazón", destacóu o Presidente do Grupo no seu breve e sentido discurso introductorio. E os premiados, no remate do acto os premiados "He sido un privilegiado acompañante de Manuel Vidal en esta empresa", indicóu o Deán; "Pintar este cuadro es uno de los sueños artísticos más importantes de mi vida", sinalóu pola súa banda o artista.

As mans de Manuel Vidal,  mestre da Arte, arredor do seu agasallo material...

Manuel Vidal (Boente, Arzúa, 1945), reside entre nós desde 1957. É un recoñecido artista da paisaxe, mais tamén ten feito logradas composicións simbólicas figurativas, entre as que se pode destacar a obra dedicada ó poeta Celso Emilio Ferreiro "Monólogo do vello traballador". Serafín Marqués (1930, Outeiro de Paizás, Ramirás) é sacerdote, Deán da catedral. Este profesor e teólogo é ademáis poeta, do que teñen saído do prelo catro libros: ‘Anacos da vida’ (1999), ‘Más allá del horizonte’ (2002), ‘Ventos da terra’ (2004) y 'Ribeiras do Miño' (2005). Con unha poesía dedicada á catedral concluíu a súa intervención.

Logo, fomos agasallados con un viño xeneroso e bica (como se adoita facer en circunstancias singularers no mundo da catedral).  Vide ut supra (tódalas fotos -agás a mencionada-, son do mestre fotógrafo Mani Moreton, compañeiro do Grupo Francisco de Moure. O bodegón chapeau!).

jueves, 24 de mayo de 2012

DERRIBAN DE LA TUMBA AL FUNDADOR DE LOS REMEDIOS


"Los vándalos rompen la talla (sic: escultura, pues es de piedra) más valiosa de la antigua ermita de los Remedios". Este es el titular del diario La Región de hoy. La obra, ha aparecido sobre el pavimento, entre la vegetación crecida, tras la ruina del edificio a consecuencia del abandono de sus poseedores privados, derivado del incendio producido a fines de julio de 2010. La capilla está considerada Patrimonio Nacional desde 1961 y Bien de Interés Cultural (BIC), con el puente medieval de origen romano que cruza el Miño a su lado.


La estatua representa al caballero fundador de la ermita, Francisco Méndez Montoto, que se data entre el los siglos XV y XVI (1459-1550. Don Francisco fue todo un personaje de relevancia en la ciudad como Juez, Regidor y Procurador General.





Tras haber sido derribada de su colocación sobre la tumba, fue desplazada posteriormente por el espacio próximo. Ha aparecido fragmentada. 


Es la pieza artística más valiosa del recinto religioso y se hallaba en el lado Este como se aporecian en las fotografías de José Paz, fotógrafo jefe del mencionado diario orensano, de quien son por lo demás las restantes, tomadas tras el incendio, y que se hallan en la página web.




Estado en que quedó su interior (la estatua orante a la izquierda)
Puede verse un paralelo  similar a las tumbas de los Médicis de Michelángelo Buonarrotti (sacristía nueva de S. Lorenzo, Florencia), obras realizadas entre 1525 y 1550. Por su ubicación orante y disposición hacia el altar, principalmente, claro es...

La estatua del caballero fundador orante hacia el altar.
¿Será este suceso -que tiene que ser tomado como un atentado al patrimonio cultural- el aviso para que los dueños y las autoridades culturales y religiosas -además de civiles- de la ciudad logren ceder en sus posturas y converger en una solución conciliadora y satisfactoria en un espacio devorado literalmente estas semanas por la hierba primaveral, además de la inseguridad?

miércoles, 23 de mayo de 2012

O artista Enrique Ortiz, Pedrón de Honra

O "Pergameo de Honra", que anualmente concede a Fundación Pedrón de Ouro, foi para o pintor e grabador de orixe ourensán, residente dende hai anos en Madrid, Enrique Ortiz.



O premio foi entregado na casa Rosaliniana da Matanza (Padrón). Nas súas palabras a presidenta de 'Nova Escola Galega' desexou unha educación pública, de calidade e en galego "motor da nación soñada", no canto de recoller o 'Pedrón de Ouro' concedido a este movemento de renovación pedagóxica (dende fai 29 anos). Para ela as decisións da Xunta limitan "o dereito á educación", e denuncióu a "privatización progresiva" da educación. A Fundación que preside Xosé Ramón Fandiño contou coa escritora Fina Casalderrey, para a loa dos premiados.

O pintor ourensán-arousán Enrique Ortiz Alonso (Ourense, 1934), ó que lle deron o Pedrón de Honra, é un dos grandes no seu campo artístico preferente, o do gravado. Xa en 1977, con motivo do Milenario de San Rosendo, dende o Museo Arqueolóxico, e os seus colaboradores, o Grupo Marcelo Macías, puideron promover a edición dunha estampa (100 exemprares), dende o gravado orixinal que estaba no Museo, facéndose a reproducción no Taller Estudio de Grabado dedo mencionado artista. A obra orixinal, un gravado a buril de 1799 é obra de Gregorio Ferro Requeixo (1742-1812) e Juan Moreno de Tejada, aquel un das figuras da pintura histórica galega.


O vello mestre ten colaborado en empresas variopintas como a capa do disco de Miro Casabella "Ti Galiza" en 1977. Aquí pódese ver entre outros persoaxes a Francisco Franco...

"Son moitos anos de estar no potro... compañeiros!"...

O artista presentou no Simeón en 2001 unha mostra de óleos e gravados 'Una aciñeira para soñar', con un catálogo que leva dous fermosos textos, un deles do mestre Xosé Luís de Dios, gran pintor ourensán morto fai poucos anos.


domingo, 20 de mayo de 2012

TRAZO de XIZ

De Miguelanxo Prado (A Coruña, 1958). EN GALego dende este ano, dende agoxa, xa era hora ! (por outra banda porque algunhos aínda aleccionamos con ela...)





Todas as ilustracións que engadimos son da mesma obra.

A derradeira pertence a "De Profundis", da que trataremos (e tamén deste sobranceiro autor) noutra volta !


Abur.


viernes, 18 de mayo de 2012

MIRO VÁZQUEZ NAVAL, porque aínda é tempo de Letras Galegas


Miro Vázquez Naval gañou con "As voces da saudade" o 'Premio cidade de Ourense' na edic. de 1998, publicado con debuxos do artista Xosé Luís de Dios.



Agora en 'As luces de noutrora' (Espiral maior,  A Coruña, 2010, col. Poesía, nº232), pequeno volume e gran libro do mestre das matemáticas e da poesía acompañouse do artista César Prada, quen fixo as ilustracións mais para a portada foi Isabel Pintados, elección da editorial.



                      PERO É TEMPO QUIZAIS XA PARA NADA

 

  Se puidera a tenrura acubillarnos
  nestas horas de brétema e fastío;
  se puidera o horizonte fuxidío
  pola senda perdida encamiñarnos.


 Se nacera unha viva labarada
 desta cinza do tempo consumido;
 se nos charcos do soño esmorecido
 non caera esta folla desalada.


  Pero é tempo quizais xa para nada.
  Nada queda na tarde aterecida,
  salvo fume no vento e frialdade.


  Nada queda na ausencia desolada.
                       Tan sequera unha lúa compartida
                       ilumina esta fonda escuridade.
                                                               
Esta era a portada que tiña pensado que levase a obra
Neste seu penúltimo poemario -que xa ten listo para publicar en castelán-, amósanos unha “preocupación do autor pola pegada do tempo no discorrer da existencia” segundo Víctor Campio, o seu prologuista. O tempo flúe, e tamén a súa reflexión existencial, para iluminar o incerto presente. 

Rilke, Rimbaud, máis tamén Gamoneda ou Antón Tovar -o poeta limiá-, aparecen nos sonetos.
Arriba incluímos un dos seus sonetos coa ilustración correspondente do libro. 

Na foto Miro está na Ínsua dos Poetas (Irixo) no verán pasado. Chovía... 



jueves, 17 de mayo de 2012

Os sonetos de Shakespeare, letras galegas

Eche o que hai, meus !
Xa o vedes: 
 Ramón Gutiérrez Izquierdo (Ourense, 1956) ven de gañar a comezos deste mes de maio o premio da Asociación de Escritores en Lingua Galega (http://duvi.uvigo.es/). Foi pola súa traducción dos cento cincuenta "Shake-Speares Sonnets", e o longo poema "Lamento de un amante" de W. Shakespeare (Londres, 1609), editados por Edicións Xerais de Galicia (2011). 

Xa lle tiñan concedido por ela o 'Premio Luis Tobío' ao libro traducido de 2011 da Asociación Galega de Editores.

O profesor da U. Vigo, Campus de Ourense (Dpto. Filoloxía Galega e Latina), fixoa logo ó castelán para Visor libros S. L. (Madrid, 2011) a mellor -a máis completa por descontado- versión ó castelán (bilingüe). 
Xa se inclúe aquí:
                                    http://es.wikipedia.org/wiki/Sonetos_(Shakespeare) 


O inicio do famoso soneto XX é traducido

                                              “Un rostro femenino la fiel Naturaleza/
                                                te dio, señor y dueña de cuitas y quereres (...)” 

Tirado de Xerais.
"Desde moi novo comprobei a fascinación xeneralizada polos Sonetos, a súa influencia na literatura ou no cine, pero eu, que sempre me tiven por bo lector, non entendía como aqueles xeroglíficos abstrusos que lía en castelán podían ter tanta fama. Así que decidín resolver unha dúbida: ou eu non era tan bo lector ou resultaba que as traducións non eran idóneas, precisamente. Érame máis cómodo crer o segundo", asegura Ramón Gutiérrez.

Cos sonetos enamora John Willoughby a Marianne Dashwood, en Sense and Sensibility (1995, film de Ang Lee), baseado na obra homónima de Jane Austen, e que poñemos nas nosas clases.

"Una traducción rigurosa y soberbia. La espléndida versión de Ramón Gutiérrez me ha conmovido. La profundidad del pensamiento abisal, la hondura del aliento poético, la zozobra del sentimiento inacabable se desprenden tibiamente, como el río que no cesa, de los sonetos de Shakespeare", para o Académico Luis María Anson.

Foron dez anos e dende ela foi facendo a de castelán, que sae con algunhas erratas, segundo nos dixo o propio autor...

A primeira estrofa do primeiro soneto:

                                       "Queremos que procreen as belas crïaturas, / 
                                         e que non morra nunca a rosa da beleza, / 
                                         senón que cando murche, co tempo xa madura,/ 
                                         nun tenro herdeiro dela reviva e permaneza".

Pasou en castelán así: "Queremos que procreen las bellas criaturas, / y que jamás la rosa de la belleza muera, / sino que ya marchita, después de que madura, / de su memoria sea su estirpe la heredera".


As magníficas críticas son un aval, para o que non o coñeza, por máis que xa teña editado, entre outras, varias obras docentes de referencia, como estas que engadimos (ut supra et ut infra).



  

martes, 15 de mayo de 2012


O martes 8 no Salón Nobre de Fonseca da Universidade de Santiago de Compostela tivo lugar o Acto Conmemorativo do 80 aniversario da Misa de Rosalía de Castro. Organizada por 'Foro Galicia Milenio', con Marcelino Agís Villaverde, Dr. de Filosofía da USC e o seu presidente ó fronte. Eles fan (facemos: somos un máis deste montón) esta laboura que manten a chama do Galeguismo histórico dende San Domingos de Bonaval, na capela da igrexa onde está o 'Panteón dos Galegos Ilustres'.

Saída da misa a Rosalía de Castro en San Domingos de Bonaval o 25 de xullo de 1970: Manuel Colmeiro, Ramón Otero Pedrayo apoiándose en Paz-Andrade, e Rodríguez Fraiz (cfr.http://www.valentinpazandrade.com/).
O profesor Baliñas Fernández falou do contexto histórico no que naceu. E houbo un homenaxe ós iniciadores, José Mosquera Pérez e Manuel Beiras García. A misa foi durante a ditadura franquista o motivo de exaltación galeguista, co uso da lingua propia, sendo o faro da introducción do galego na liturxia antes do Concilio Vaticano II.

Misa de 2009, co Dr. Antón Fidalgo (+) e quen suscribe
A primeira Misa en lembranza de Rosalía de Castro en San Domingos de Bonaval foi a do solemne funeral celebrado o 26 de maio de 1891, ó día seguinte do traslado dos seus restos mortais dende Iria Flavia a Santiago.
A segunda Misa foi o 29 de xullo de 1899, homenaxe do Centro Gallego de Buenos Aires. Trouxeron a coroa de bronce fundida ad hoc.


A terceira Misa, en 1932, introduce o fito diferencial, xa que logo dende entón pasarase a celebrar no Día de Galicia ou na véspera.

A Fundación Rosalía de Castro organizouna duranto moitos anos, sendo Agustín Sixto Seco o presidente, íl -eles- foron quen de transmitirnos o alento dos tempos anteriores ata os nosos. Dende 2007 tomou o testigo o Foro Galicia Milenio. Son oitenta anos desta tradición, unha das máis arraigadas da cultura galega, festexo “simbólico para toda Galicia, crentes e non”, segundo sinalou o Dr. Agís. 





Un espíritu galeguista que temos visto un ano e outro ata pouco antes da morte de Sixto Seco en 2004 cada derradeiro domingo de xuño no acto do Premio Trasalba, que se celebra na casona que D. Ramón Otero Pedrayo deixou a Galicia, representado pola Editorial Galaxia... 

Terra a nosa !


domingo, 13 de mayo de 2012

Inaugurado monumento rotario en Celanova para promocionar el Camiño de San Rosendo


Un soplo de aire rosendiano.

Había un aroma especial de primavera el doce de mayo pasado al inaugurar el monumento en el jardín de Curros de Celanova. Al final del Camino de San Rosendo desde Portugal, con la presencia de un selecto grupo de rotarios portugueses da Maia/ Porto y gallegos orensanos e invitados institucionales se expresó el concepto de unión que preside el espíritu rotario a través de las tierras de los dos países. 

Presidendes de Clubs rotarios de Maia y Ourense, con el alcalde celanovés. Al fondo busto de Curros (de Asorey).
La artística pieza de bronce sobre pedestal granítico que el Rotary Club de Ourense dona a la villa de Celanova es consecuencia del patrimonio inmaterial desarrollado desde el nacimiento de Rotary  hace más de cien años, materializando en aquella luz matinal el espíritu rosendiano, en el eje de los bustos de Manuel Curros Enríquez y Celso Emilio Ferreiro (este de Acisclo Manzano), configuradores de la patria gallega, desde la literatura y testimonio vital. Así lo recogió la prensa (Rotary Club de Ourense inaugura monumento en Celanova para promocionar Camiño de San Rosendo)...



El altorrelieve, realizado por Xosé Cid, lleva el símbolo internacional rotario y la representación del santo abad y obispo con mitra, báculo y cruz griega sobre el pecho. La inscripción “San Rosendo / une / Portugal y Galicia / Rotary Club de Ourense / Rotary Club da Maia / Haciendo camino”, recuerda cómo Ourense y Maia, club hermano, aúnan su impulso en pro del "camino rosendiano" desde 2011. Este camino que se quiere desarrollar, desde la historia compartida con el mundo de Roma y la religiosidad cristiana medieval, es obra de muchos. Por nuestra parte venimos apoyando su promoción, expresada en la peregrinación de 2007 con la Asociación Galega de Amigos do Camiño, en compañía de la Asociación de Amigos Vía da Prata, entre otras acciones culturales el año jubilar de San Rosendo (invitamos al R.C. da Maia, vide págs. 62-63).

Al grupo ut supra se añaden la presidenta del club coruñés, ante las palabras del vicepresidente de la Deputación provincial.
Se visualiza así con la acción del mencionado club de Ourense, en un plan integral desde Santo Tirso a Mondoñedo, de apoyo a un proyecto cultural, económico y empresarial, llamado a ser decisivo en el horizonte del próximo año santo jacobeo (vide nuestro artº Web La Región), en la próxima década.

sábado, 12 de mayo de 2012

Crónicas bizarras



Acaba de aparecer "Les Chroniques du règne de Nicolas Ier", Patrick Rambaud / Olivier Grojnowski (Drugstore Edition, 2012).  Voilà su inspiración desde el mundo del Neoclasicismo / Romanticismo (Jacques Louis David)...


 

"Une transcription pamphlétaire contre la présidence et le style Sarkozy, ici comparés au règne de Napoléon 1er. Une caricature graphiquement réussie, mais virulente et sans doute exutoire..." (dice Benoît Cassel en planeta bd.com)





Patrick Rambaud (Le livre de Poche, 2010) lo ha reflejado asimismo con portada alusiva al "Empereur" après Jacques Louis David. Mas antes hubo una primera crónica y hay una tercera y...


(¿Porqué 'entre nous' -España, Galicia, Ourense- no hubo algo parecido? ¿por qué no se hace?, mira que hay 'personajes granados' en las Españas, y también en Jhalisia... ).

viernes, 11 de mayo de 2012

Llega César Taboada, mayo florido

Expone desde ayer en las salas de arte que el ayuntamiento orensano sigue denominando Museo Municipal (?) Czar (César Taboada, Santiago de Compostela). El diseño de su cartel anunciador sale de 'Chanel', obra de hace años (cuatro: 2008), también portada del catálogo (castellano, gallego, inglés).

Chnl, 2008.
Desde su reconocible estilo, desde hace una década (exposición de 2002, Centro Simeón), con las variantes propias de los años transcurridos -bastante agua ha pasado bajo el puente: Abu Dabhi (en los Emiratos Árabes Unidos), Jordania, Turquía, Etiopía, Japón, China, Perú, principalmente, con sus alumnos de la 'Escola de Arte Antonio Faílde'-: deformaciones con un aire a comic, con elementos de caricatura a veces, mas ahora lo que antes era ligereza (y/o banalidad) deviene llamada de atención, cuando no de denuncia. Y todo ello con un poderoso color, que es drama muchas veces, y alegría en ocasiones. Óleo, acrílico, serigrafía, sobre lienzo y también seda. Con su nombre a lo italiano (Czar) aunque con una vocal, lo que no pasa en las obras, que suprime conscientemente.

Vstnd gsh, 2011
Incluímos sus títulos, o lo que es lo mismo "vIstIEndO gEIshA" -en las que destacamos las vocales ausentes-, siendo la anterior 'chAnEl", claro. Nada es lo que aparenta ser, desde una base humanitaria. Reparen en aquella obra en el ojo derecho de la Geisha, o Maiko, y en el rostro que emerge en su tórax, por no hablar de las mariposas (¿el espíritu de los antepasados?). La tragedia de Fukushima está aquí presente. El título de la muestra, "La pintura desde dentro y el cuerpo como sede de la diversidad" refleja a la perfección la forma de ser del artista...


martes, 8 de mayo de 2012

Camilo Seira expone en una nueva sala


Llega Camilo Seira a Ourense y expone desde hace unos días en la emergente sala alternativa de El Cercano.

Llega el padronés Camilo Rodríguez Vidal, "Seira" -por el homónimo lugar de Rois (A Coruña)-, expone su obra más personal con "o Home de pedra voador".

Conocemos su obra en Padrón (el Peregrino, y el Ciclista) y Rianxo (a Rosalía de Castro -á dereita- y A Manuela, ésta es la proa y la popa de la trainera y los remos en alto, alusión a sus victorias), monumentos en bronce y piedra.

Aquí presenta, además, obras en madera, nacida de sus inquietudes más personales, experiencias vitales y entorno. Son estas el mundo de la naturaleza en la que vive, y los de la infancia, mujer-maternidad, principalmente.
Son esculturas de una aparente tosquedad, realizadas con buscado ingenuismo, a las que añade colores primarios, cándido expresionismo desde el que el artista piensa su relación con la vida: una inspiración con alusiones al surrealismo y a la sinestesia (así el Icaro, cuyas alas son bosta de vaca seca). A su distinto y chocante color / tacto el artista pretende el olor...
A "Manuela" (Rianxo)
Tras su aprendizaje de pupilo en Santiago con Fernando Blanco, el 'maestro de Bonaval', estudia en la escuela Maestro Mateo, y se licencia en la Facultad de BB.AA. de Pontevedra, ejerciendo en paralelo como profesor en la escuela de canteros de Poio.



Ahora viene de exponer en el Pazo de Lestrove con dos amigos artistas (Andreas Ruiz y Alfonso Blanco), ejemplo de cohesión plástica desde la diversidad y el rigor ("El terno desnudo": el cuerpo de los tres aparecen en la propia exposición, esculpidos y desnudos, Camilo en vuelo, unido a la tierra desde el cordón umbilical).   
Ícaro, piedra policromada y 'bosta' de vaca
(Nuestras ilustraciones están mayoritariamente del blog del artista Seira siendo la que no lleva nombre de la exposición de El Cercano, de la coordinadora de exposiciones Cristina Carballedo)