La recuperación de los retablos de Verea y Cudeiro

Han recobrado nueva vida recientemente algunos retablos, y el fulgor de sus destellos hace que volvamos los ojos con esperanza hacia el patrimonio artístico.

En la calle central Santiago cómo Apóstol con vestimenta de peregrino y como Santiago matamoros,
mito político de creación medieval..., en el ático. Cambia el Cristo sobre el sagrario..., y la talla del San Antonio de Padua con el niño, en paralelo a la de Santa Bárbara.

Así estaba (foto wikipedia) En las calles bajas laterales, bajo doseles, la Virgen de Fátima, y San José con el Niño. 

Así se ha dado a conocer cómo en el de Verea, Ayuntamiento del sur de las Terras de Celanova, el retablo principal de la iglesia de Santiago brilla tras la restauración, acometida desde el pasado agosto.

Lo más hermoso de este retablo con tres calles, dos cuerpos y remate, que cobra atención desde la nueva luz que trasmiten sus polícromos colores, no es apreciar la calidad de las labras escultóricas y pintura, sino el impulso básico de unirse para ello la comunidad parroquial, vecinos y vecinas, culminando la empresa con el apoyo del Concello y la dirección de Patrimonio. Con ello han contribuido al ornato del templo y al esplendor del culto. 

La iglesia parroquial de Santiago de Verea.

***     ***     ***     *****     ***      ***     ***

En Santiago de Cudeiro, Ourense...

iglesia de cuerpo románico y cabecera gótica con cuerpo de fachada neogótico...

El pasado mes era en san Pedro de Cudeiro.






Aquí, a mediados del pasado mes, se recibía la restauración del esplendoroso retablo del Evangelio, el retablo del Carmen, barroco-rococó de estípites en vez columnas salomónicas, como el anterior, realizado asimismo cuando el siglo XVIII llevaba transcurridas varias décadas.









En el cuerpo del ático se halla la Virgen entregando el Rosario a Santo Domingo de Guzmán y a Santa Catalina de Siena...

En las peanas laterales, San José con el Niño y San Antón Abad.

En el curso de los trabajos, al revisar los anclajes posteriores, halláronse pinturas ocultas, un San Juan Bautista, quizás Gótico, o Manierista del XVI, que se volvió a ocultar...

ELENCO SELECTO DE ANTÓN PULIDO EN 'MOSTRARTE'

XABIER L. DE GARDÓN. 

O artigo na prensa

ARTE ET ALIA










O artista de Amoeiro / Ourense Antón Pulido está a amosar unha selectiva mostra da súa traxectoria plástica en ‘Mostrarte’, concepto expositivo que dirixe Mingos Teixeira para o edificio da Alcaldía de Vigo. Chégalle esta invitación de honra como un aceno á súa calidade, e o artista da resposta presentando un elenco escollido con vinte cinco das súas obras-fito. Dende elas fala Pulido da súa andaina artística como vacina para a desmemoria dos nosos días, xa que logo a voracidade das noticias nos medios de comunicación social fai que a súa Antolóxica de fins de 2014 no centro Cultural de AFundación semelle xa vintage. 

Antón Pulido diante de dúas Quermeses (foto Xúlio Gil)

A escolma permite a este 'Vigués Distinguido' dende 2006, que ben de ser o pregoeiro do 'Día de Galicia' na cidade olívica e 'Premio á Excelencia' do Rotary Club, o pasado ano, que os seus óleos, acrílicos, acuarelas e outras obras de técnica mixta se xunten de novo para achegarmos neste frío inverno a calor da súa mirada, profundamente humana, dende as recentes Quermeses, versos da súa canción, partitura na que traballa nos últimos anos coa alegría nas cores, dispostas en segredos ritmos. 

A mirada retrospectiva é reveladora da súa capacidade de superación, do seu renacer estilístico, reinventándose dende as composicións figurativas familiares ou urbanas dos anos setenta e oitenta, década esta última na que concentra o seu dicir plástico nas parellas ou personaxes solitarios que fan música ou camiñan, figuras de carga emotiva que son alegoría no seu conxunto e símbolos poderosos para a nosa terra galega: seres en situacións extremas enfrontados á súa rocha Tarpeia, con Antón Pulido como si dun Quirón se tratase... 

Mais o 'Premio da Crítica Galicia de Artes Plásticas 2014' non está detido, que está a facer capas para libros, caso dos de Xavier Senín, ‘O alfaiate portugués’, e ‘O soño da bolboreta’ de Arcadio López-Casanova, ou revistas como Ágora de Orcellón e Dorna, publicacións ás que pretende engadir outra especial, de poesía, con poemas e ilustracións da súa autoría, rompendo así como quería o seu admirado Juan Rulfo por onde se pecha o círculo, proceder que aplica tamén á arte dende a escoita profunda do corazón co fin de ser sempre un mesmo. Soña Antón, e pinta, para a Galería Solomon de Nova Iorque, e para Roma. É artista que pinta as sombras, e volve á poesía 'Quién besará la sombra', co seu amigo Carlos Oroza, pois son elas as que lle dan forza á luz, insiste o 'Fillo predilecto de Amoeiro' desde 2008, e 'Premio Trasalba 2015'. 

Xulio Gil na inauguración de 'Mostrarte'.

Últimamente está a deixar pegada transcendente na trama urbana de Vigo, no cruce de Pi y Margall e o Camiño Pazos, en Peniche, transformando un espazo deprimido nun lugar de encontros e aloumiños, a Praza das Apertas, coas formas da Quermese, nas paredes, e o mobiliario formando a palabra aperta, dous conceptos que son bandeira do artista desde os anos oitenta. Faise agora a fase final nas medianeiras posteriores, plasmando a tridimensionalidade.

Cando os cadros desaparezan de ‘Mostrarte’ iremos a Peniche e poderemos vivir dentro dunha obra de Pulido.

OS RUMOROSOS LÍMITES MARIÑOS DE MANUEL SENDÓN

Manuel Sendón realizou trinta e unha saídas entre 2014 e 2015
dende Ribadeo a Tui, a pé e coa bicicleta,
unha experiencia sensorial e física polos límites costeiros de Galicia.

XABIER LIMIA DE GARDÓN

o artigo na prensa

ARTE ET ALIA

Percorreu Manuel Sendón preto de 1.300 quilómetros polo litoral galego, para facer esta exposición. Foron trinta e unha saídas realizadas durante 2014 e 2015 dende Ribadeo a Tui, a pé e coa bicicleta, unha experiencia sensorial e física ata os límites costeiros de Galicia. 

E coa súa cámara rexistrou as imaxes que trae á Galería Marisa Marimón, unha das mostras inauguradas co gallo do Outono Fotográfico, do que aínda colean outras que están a concluír súa exhibición.

As etapas entre aqueles emprazamentos do territorio centráronse...

... en Foz, Area, Espasante, Bares, Cedeira, Cobas, Ferrol, Penedo, Miño, A Coruña, Caión, Malpica, Corme, Laxe, Camariñas, Muxía, Sardiñeiro, Muros, Noia, Aguiño, Cespón, Illa de Arousa, Vilalonga, Sanxenxo, cabo Udra, Cangas, Arcade, Coruxo e A Guarda: é esta unha escolla nada casual, ou si, con pretensión de abranguer uns límites terrestres á vista das augas ou o rumor delas nos ouvidos, polo norte e oeste mariño ata as augas doces do Miño. 

Xurde así un perfil que se adapta ao do mapa de Galicia, que inclúe na sala, como tamén a bici, un tránsito en dúas rodas ou a pé, mais sempre co seu esforzo, sistema xa utilizado en 'Mil Ríos', un proxecto feito en canoa con Fran Herbello. 

A de agora, ‘Perimetrada’, foi anticipada en xaneiro do ano pasado na colectiva ’Camiño de volta’, na Casa da Parra. Trátase dunha experiencia física, e tamén técnica, co gusto de contemplar fotos limpas case sen posprodución: unha toma de postura consciente como tamén a descrición dun territorio, e nese hábitat as pegadas, torres, faros, camiños e corredoiras, as súas propias rodas e pasos, un paisaxismo sui xénere, no que está John Berger, o gran ensaísta que morreu estes días, que ensinou a ver a tantos, e a apreciar a fotografía. Así tamén na exposición ‘Espantallos’ no Museo Municipal, o pasado Outono Fotográfico, na que introduxo o movemento co zoar do vento.

Nós vemos neste espazo protagonista para Manuel Sendón un intramundo, un non-lugar que conecta o mundo sensible e o mundo espiritual, o mundo no que os corpos espiritualízanse e as almas toman corpo. Este entender a terra dende a fotografía é algo que leva facendo Manuel fai tempo, caso de "Imaxes na penumbra. A fotografía afeccionada en Galicia (1950-1965)", a súa tese de doutoramento, publicada por Xerais a finais dos noventa. 

Mais nestes anos do novo milenio, en que pasamos da fotografía analóxica á dixital, e súbense á net tantas imaxes por hora que xa non hai tempo de ollalas, estanse a esvaer os seus valores tradicionais de verdade, memoria e arquivo, sendo que a fotografía máis que manifestar o acontecemento o que se desexa é constatar que estamos presentes. Esta é a opinión de Joan Fontcuberta, Premio Internacional Hasselblad 2013, o Nobel da Fotografía. Esta aposta pola fotografía de Manuel Sendón, tamén curator, é paralela á de Marisa Marimón. quen celebra con esta mostra, desde finais do mes de novembro, o seu XXII aniversario. Il, con Eva Díez, Xabier Toubes, Mauro Trastoy, Tamara Feijoo, Iván Prieto e Seara despídenos dende os seus escaparates.



                                         ***
E para rematar, a mirada do mestre Sendón, arriba, e unha foto de paisaxe co mesmo tema, máis doutro fotógrafo...  

Carretera hacia el faro de A Frouxeira. Meirás, Valdoviño. 

El Centro Gallego de Arte Contemporáneo

                        O CGAC, na súa arquitectura.

As fotos de Manuel G. Vicente, Mark Ritchie ou Manu Suárez.

Non é só un edificio-contedor de exposicións, biblioteca..., mais no exterior, no verán... cine!

Artistas de interiores burgueses

Son tres interiores, en nobles casas de maderas enceradas y brillantes... El más antiguo de Egon Schiele, de 1907. Desde esta referencia plástica podemos confrontar cómo cien años despues, hay maestros contemporáneos como Víctor López-Rúa, que los trata con reiteración de forma descriptiva en sus obras, espacios en los que la luz que entra por las ventanas hace brillar bstos espacios para la confortables vidas del mundo burgués.

Egon Schiele: "Apartamento de Leopold y Marie Czihaczek", 1907, 
óleo sobre lienzo.

Víctor López-Rúa: "Jardín Interior", 2005, óleo sobre lienzo, 110 x146 cm. 

Víctor López-Rúa: Gran Interior". 230x200. Óleo/lienzo. 2006-2008.

 Víctor López-Rúa: "Ninfeas de primavera", 2016, óleo sobre lienzo,  73 x 61cm.

Natividad de Busquets en la Sagrada Familia

Hay una famosa imagen de la Natividad en el Templo de la Sagrada Familia de Barcelona, de la que su autor es Jaume Busquets i Mollera. 

 Natural de Girona, dónde nació en 1904, fallecería en Barcelona en 1968. Fue un escultor y pintor, formado en los talleres de Joan Llimona Bruguera (1860-1926) y del pintor Darío Vilas Fernández, (1880-1950) respectivamente. Su amistad con Antonio Gaudí, arquitecto de la obra, le inclinó al arte religioso, que practicó durante años.

La Madre presenta al hijo desde la cuna, composición piramidal,
que descentra S.José, en actitud movida. A los lados el buey y la mula.

'L'escena del Naixement d'aquest conjunt ha estat difosa a la Nadala del 2010
del papa Benet XVI' (cfr. Viquipèdia).

Suya es, también aquí, esta escena:

'L'Anunciació, situat a l'ogiva, prop dels signes del zodíac que constaten la 
cronologia del naixement, Sagrada Familia' (cfr. Viquipèdia).

OS ACHADOS ARQUEOLÓXICOS SON SÍMBOLOS DUNHA TERRA

XABIER L.de GARDÓN.

ARTE ET ALIA.

Estatua de guerreiro, granito, S. I, achado nunca sasa do Outeiro da Laxe, parroquia de
Santa Mariña de Augas Santas, Allariz,  do castro de Armea.

Entramos á exposición que ben de inaugurar o Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense. A sala de Abanca, está nun luscofusco buscado dende a entrada iluminada e a luz do soportal exterior. Aquí, todo está disposto para conseguir que refulxan as pezas, con luces dirixidas cara as esculturas e as vitrinas coas pezas de cerámica e ourivería. Este efecto expresivo potencia a atención do visitante e reduce a súa dispersión para que a contemplación sexa, en cada caso, memorable. Eis un recurso de proxenie teatral que podemos denominar ‘estilo museo’, xa que logo é un sistema museográfico o que se está a exhibir, o que nos fai loar o discurso dos bos profesionais que alí traballan e que un ano máis, logo de ‘Alicerces. Evolución urbana de Ourense do século XVI ao XX’, 2015/2016, amosan a súa excelencia.

Espirais de Regodeigón, Ribadavia, ouro, prata e cobre, sécs. III-I aC.

Desta volta a coordinación personifícase en Xulio Rodríguez, o director do Museo, e Avelino Rodríguez, da U.Vigo, sendo a iluminación de Arteficción.

Lápida do Castro de san Facundo, concello de Cea,
granito, sécs. I-II.

Estatuas sedentes de Xinzo de Limia, granito,
sécs. I-II aC., achadas en 1972, preto do vello núcleo
da vila, á beira do río, na paraxe da Cortiñela.

Posado para a historia real dunha excavación doutrora: Castromao.

Dende finais do século XIX ata os anos 70 do pasado século é o marco temporal que abrangue ou, o que é o mesmo, dende Marcelo Macías, presbítero e caldeirádego de Retórica e Poética, morto en 1941 case con cen anos, pasando por Arturo Vázquez Nuñez (+1907), e o enxeñeiro de camiños Díez Sanjurjo, quen estivo en Ourense ata 1910, pioneiros todos.

Cuevillas e Ferro Cousello, entre outros,  no levantamento dos restos da nai do
Xeneral Sanmartín en Santa Eufemia, 1946-1947.

Con Xesús Ferro Couselo (+1975), arquiveiro de Facenda, nace o Arquivo Histórico en 1943, sendo director do Mº cando por estes mesmos anos deixa de ser Pazo do Bispo. Laureano Prieto (+1977), mestre, e Xesús Taboada Chivite (+1976), técnico de telégrafos e licenciado en filosofía e letras, Rubén García (+1980), médico en Ribadavia, Francisco Conde-Valvís (+1985), Manuel Chamoso Lamas (+1985), Xoaquín Lorenzo (+1989) e a sobranceira figura de Florentino L. Cuevillas (+1958), funcionario de Facenda, e pai da arqueoloxía científica en Galicia.

De todos hai información relevante nas paredes, acompañada de fotos, algunha delas, como a deste último con Risco en Castromao. Todo para contextualizar as pezas.

Así a Ara de Calpurnia Abana, achada preto das Burgas, ou a Tabula Hospitalis de Castromao, ámbalas dúas do século II d.C., ámbalas dúas símbolos para Ourense e Celanova, respectivamente. Así tamén o torso de guerreiro do castro de Armeá (Sta. Mariña de Augas Santas) ou a arracada de Vilar de Santos, peza de ouro, que pasou ó Museo en 1979, cando rematabamos a carreira, e Bieito Pérez Outeiriño, compañeiro nos primeiros anos, estaba a estudala, investigación que viu a luz como o primeiro dos Anexos do Boletín Auriense. 

Arracada, de Vilar de Santos, sécs. III-II aC., achada en 1924.

Entramos na procura do pasado en calquera exposición, mais aínda nesta do Arqueolóxico pois o seu discurso pedagóxico interpélanos para que as xeracións presentes coñezan as orixes da nosa terra ourensá, e sintan un orgullo de seu. A mostra, que se completa co proxecto didáctico dirixido os alumni colgado na net, achéganos os ourensáns a labor arqueolóxica e a súa importancia como símbolo identitario dunha colectividade. E se a próxima mostra, a dos achados dos coetáneos, fose de novo nas instalacións do Museo? Quede aquí como desexo de Aninovo.

'Ao limpar o lousado da casa da soleira apareceu unha lousa c-un triskele grabado', 'Cuaderno' de excavacións de
Xoaquín Lorenzo, 1948, 23 de setembro. Era xoves. I aC/IdC., Cidade de San Cibrao de Las, nunha 'casa da croa'.