portico

Jenaro Pérez Villaamil

Pórtico de la Gloria de la Catedral de Santiago de Compostela, 1849,  

Palacio de la Moncloa, Madrid

Na Catedral

Coma algún día, polos corrunchos
do vasto tempro,
vellos e vellas, mentras monean,
silban as salves i os padrenostros;
i os arcebispos nos seus sepulcros,
reises e reinas, con gran sosego,
na paz das mármores tranquilos dormen,
mentras no coro cantan os cregos.
O órgano lanza tristes cramores,
os das campanas responden lexos,
i a santa imaxen do Redentore
parés que suda sangre no Huerto.


Señor Santísimo, ós teus pes ¡cánto
tamén de angustia sudado teño!
Mais si o pecado castigas sempre,
ó que afrixido vai a pedircho
daille remedio.

O sol poniente, polas vidreiras
da Soledade, lanza serenos
raios que firen descoloridos
da Groria ós ánxeles i ó Padre Eterno.
Santos apóstoles, -¡védeos!- parece
que os labios moven, que falan quedo
os uns cos outros, e aló na altura
do ceu a música vai dar comenso,
pois os groriosos concertadores
tempran risoños os instrumentos.

¿Estarán vivos? ¿Serán de pedra
aqués sembrantes tan verdadeiros,
aquelas túnicas maravillosas,
aqueles ollos de vida cheos?
Vós que os fixeches de Dios ca axuda,
de inmortal nome Mestre Mateo,
xa que aí quedaches homildemente
arrodillado, faláime deso.
Mais co eses vosos cabelos rizos,
santo dos croques, calás... i eu rezo.

Aquí está a groria, mais naquel lado,
naquela arcada negrexa o inferno
cas almas tristes dos condanados,
onde as devoran todo-los demos.
De alí non podo quitá-los ollos,
mitá asombrada, mitá con medo,
que aqueles todos se me figuran
os dun delirio mortaes espeutros.

¡Cómo me miran eses calabres
i aqueles deños!
¡Cómo me miran, facendo moecas
dende as colunas onde os puxeron!
¡Será mentira, será verdade!
Santos do ceo,
¡saberán eles que son a mesma
daqueles tempos...?
Pero xa orfa, pero enloitada,
pero insensibre cal eles mesmos...
¡Cómo me firen...! Voume, si, voume,
¡que teño medo!

Mais xa nos vidros da grande araña
cai o postreiro
raio tranquilo que o sol da tarde
pousa sereno;
e en cada prancha da araña hermosa
vivos refrexos,
cintileando coma as estrelas,
pintan mil cores no chan caendo,
e fan que a tola da fantesía
soñe milagres, finxa portentos.
Mais de repente veñen as sombras...
Todo é negrura, todo é misterio...
Adiós alxofres, e maravillas...
Tras do Pedroso púxose Febo.

Coma pantasmas cruzas as naves,
silbando salves de padrenuestros,
vellos e vellas que a Dios lle piden
El tan só sabe cáles remedios;
que cando o mundo nos deixa, é sóio
cando buscamos con ansia o ceo.

Ós pes da Virxen da Soledade
-¡de moitos anos nos conocemos!-
a oración dixen que antes dicía,
fixen mamoria dos meus secretos,
para mi madre deixéi cariños,
para os meus fillos miles de beixos,
polos verdugos do me esprito
recéi... ¡e funme, pois tiña medo!

Nueve años de la Torre de Hércules como Patrimonio Mundial por la UNESCO

La última campaña institucional de promoción y apoyo a la candidatura realizada por el Ayuntamiento de A Coruña incluyó un cartel, "El Guardián de la Torre", un acrílico sobre lienzo de 65x92 cm., de la autoría de Miguelanxo Prado.

Paula Paula Noya, en Alterarte

Paula Noya, en Alterarte, dende as vivencias familiares 

XABIER LIMIA DE GARDÓN

ARTE ET ALIA

Vive e traballa a artista lucense Paula Noya en Madrid, onde ten o seu fogar. Como ela, todos nacemos nunha familia e nunha terra, na que botamos raíces. Por veces, mudámonos cos nosos pais a outras cidades, e noutras ocasións por estudos, somos nós os que pasamos a outras terras, para quedarmos nelas. Disto ben a nostalxia adulta, pois botamos de menos a xente e o mundo no que habitamos os primeiros anos. 

Da reflexión deste afastamento e separación, incluso da morte, extrae a artista o cerne da súa proposta expositiva na sala Alterarte, no Campus ourensán da UVigo. A mostra é a segunda do programa Estado Crítico 4, Dez curadores dez artistas 2018-2020, que coordina o profesor Buxán Bran. 

Paula convirte o seu espazo, polas súas dimensións, nunha sala de estar domestica, que aproveita para expresar, como unha catarse, o seu 'Espazo de desagarraigamento'. Ise é o fío condutor. Ante todo as 'Ausencias', á dereita da entrada, coas fotos da familia Rois Noya.

Esta manchea de fotografías en branco e negro, deconstruídas e con quebracabezas que tapan / descobren nelas as ausencias. Estas son o devir, asentando o novo camiño dende a aceptación da dor, a construción dun cuarto de estar novo no porvir, onde a vida xermola, e coas presenzas anteriores aínda activas. 

O proceso relatase en vídeo, inserido a seguir das fotos, enmarcado en dourado como todas elas: eis o mundo do pasado con marco, a modo dunha aura. 

 Fotografías feitas como pezas de rompecabezas,
unha metáfora da construcción da nosa vida. 

Serie Ausencias, familia Rois Noya: 
Me veo en cada obra, en cada ausencia y cada cicatriz. 
Lo que por supuesto me emociona y conmociona,
en la misma medida.
¿Magia o complicidad? Puede que ambas cosas.

Para unha exposición anterior
fixera estes novelos escultóricos

Enfronte daquela instalación coas 'maiorum imagines', a artista expón grandes debuxos, tres sobranceiros novelosa lapis que enchen a parede co seu gran tamaño, que falan de espazos pechados, impenetrables e baleiros, dende os finos fíos de metal e as texturas, un deles de cadea, e un cuarto de arame de púas, noutra parede. Son esféricos, e con coidadas tramas de mallas furadas e ocas. Na distancia curta aprécianse neles vellos rastros do lapis, aínda visibles, como as marcas que son as cicatrices da vida. 

Resta a parede principal da sala, o centro da exposición. A instalación desenrola con claves poéticas o abandono do fogar, un mundo que se estraga invadido polas cascudas, que se moven polos sendeiros invisibles das humidades ata o chan e as paredes veciñas. 

A artista coa Curadora, Paula Cabaleiro, posando para nós antes da inauguración.

Un coxín dourado aboia no decorativo papel de motivos dourados xeométricos e vexetais.

 

No interior burgués o bordado son versos de María Mariño Carou (1907- 1967): 

'¡Son aquela!, sempre soia que paseaba a ribeira a ver si nela afogaba', o seu mar noiés da infancia un motivo recorrente agora que vive no Folgoso do Courel... 

                            ¡  E o cabo do fío queda atado ! 

Paula, de apelido Iglesias Rois (Lugo, 1969), é profesora do IES Galileo Galilei, Madrid, e autora de 'Identidades y latidos', 2014, tendo feito coa curadora Paula Cabaleiro (Cangas do Morrazo, Pontevedra) '(En) la sutura invisible' na IVª edición de Mujeres mirando a mujeres, da que sae o de 'Enfiar a agulla para atravesar a ferida', frase coa que Cabaleiro une os dous proxectos expositivos, con complicidades persoais con Paula Noya.

E desde Palabra no Tempo, o libro de Mariño, 'Hoxe, onte do meu contento!', as cascudas son prateadas...

                                          Texto da curadora Paula Cabaleiro

Charles Rennie Mackintosh, 150 aniversario.

Charles Rennie Mackintosh, 7 de junio 1868 / 10 diciembre 1928.

Arquitecto clave en el movimiento Arts and Crafts y el principal exponente del Art Nouveau en Escocia / Gran Bretaña. En el campo del diseño, hizo aportes al mobiliario, siendo recordadas sobre todo sus sillas. Hizo también diseños de joyería y acuarela...

Su edificio icónico: el 'Glasgow School of Art':

house-art-lover- 

Ao redor do monumento a Alexandre Bóveda

Un ano máis, homenaxe institucional ao político de orille ourensana Alexandre Bóveda na súa data natal, por parte de cargos electos no Concello e da Deputación de Ourense.

O persoeiro nacionalista galego foi executado en agosto de 1936 (monte da Caeira, Poio, Pontevedra, 17). Era niquela altura secretario do Partido Galeguista, partido que concurrira ás elección coa Frente Popular. Foi un dos redactores do Estatuto de Autonomía...

O clube Alexandre Bóveda foi pioneiro na súa vindicación. 

En 2014 no Café Cultural Auriense, proxectabase o documental "Alexandre Bóveda. A fazaña da liberdade" do director Davide S. Outeiro. E fixeron un "Roteiro" 

*

Monumento en Ourense, obra de Manuel García, 'Buciños'.

IGNACIO BASALLO e a COLECTIVA da FUNDACIÓN ARTIAGA

Mar Barral, e Luis Seoane, nun pormenor da exposición. E na vitrina Ignacio Basallo (vide infra)...

IGNACIO BASALLO e a COLECTIVA da FUNDACIÓN ARTIAGA

As casiñas de animais en ‘Sobre perros y estrellas’, cadro de Tono Carbajo, son un símbolo da meritoria acción que a Fundación Artiaga promove coa exposición itinerante do Centro Cultural da Deputación. Aquelas poñen de manifesto o programa AAN (Axuda Animal Necesitado). Promover e divulgar a cultura a través da arte, apoiar artistas e contribuír ao desenrolo humano, cultural, científico, social de Galicia son os seus fins altruístas.

A obra de Tono Carbajo

Da serie 'A linguae da Memoria', 2015.

O conxunto comeza co 'Peto das doazóns' de Mar Barral, unha instalación cerámica dende os coñecidos chupa-chups; e segue pola Poesía en forma de libro, de Daniel Caxigueiro, escultura en gres con un burato na capa, outra ‘Fiestra valdeira’.

As fotos monocromas de Vari Caramés comparten técnica coas de Xosé Artiaga (Mondoñedo, Lugo, 1955), grandes e en aluminio, sombras de figuras a través de portas translúcidas, como aquelas presenzas das que falaba Miguel Fernández-Cid dunha exposición súa de 1990 no desaparecido Diario16.

Obra de Mauro Leivas

As frores de Xoán Lomarti, e os Kiwis hiperrealistas de Xoán Manuel Guerreiro cos mindonienses Xosé Vizoso e Mauro Leivas, que amosan un dos seus celebrados carteis das San Lucas, as famosas festas, e, respectivamente,

 unhas cerdeiras en flor a contraluz cun paxaro, achegado ao espirito das artes do leste asiático.

O gran Luís Seoane, un dos nosos clásicos, comparte protagonismo con doce xilografías, con outro, aínda vivo, Antonio López, do que se amosa un debuxo. E con eles, Mar Barral, Saudade Artiaga, Ana DMatos, Luis Fega, María X. Fernández ou Monasterio; e o santiagués Manuel Quintana Martelo, presidente da Real Academia Galega de Belas Artes Nosa Señora do Rosario, con un dos contedores madrileños de lixo...

Unha selección dos moitos que colaboran con Artiaga, presentada co viño do chantadino Pazo de Sabadelle, Ribeira Sacra en Lugo: así se potencia tamén, e proxecta, coa arte decote nas súas salas, exemplo que podían imitar outros pazos e adegas do Sil, pola banda de Sober e pola de Parada do Sil, Castro Caldelas e Valdeorras, ausentes polo de agora no ameto da cultura.

Ignacio Basallo, unha presenza estelar

Ten o escultor ourensán un máis que relevante protagonismo na sala con ducias de pequenas pezas en varios contedores-vitrinas, nas que amosa os seus pensamentos.

Caixa de madeira okume, cinc e cordel de cáñamo, 2001/ Caixa negra, tea metálica e escaiola, 1997

Amais dilo hai outras nas paredes, a modo de cadros, de madeira e papel, ás que se engaden as que pendura do teito, e as que van directamente no parqué. Esta luminosa aparición é a primeira fai entre nós logo de súa entrada a fins de 2015 na mencionada Real Academia Galega.

A plasticidade da materia nas súas mans, directamente, e co coidado das pezas que pule e ensambla, acada a canle pola que a poesía flúe dende a sutileza da escala, e o asombro do artista que está dende neno en contacto coa madeira no serradoiro, co seu pai, e o coiro. Unha poética especial teñen as obras nas que cose sobre cartón dende a máquina que era da súa nai, cosido que aparece na solitaria peza en coiro dunha vitrina.


Un xesto de xenerosidade coa substancia do conxunto e as dimensións da sala, que se materializou polo predicamento de Paco G. Bouzán, director do centro, e de Fernández-Cid.

Temos así este regalo, que nace por unha boa causa e se desfruta dun xeito especial.